Przedmiotowy System Oceniania z biologii
dla uczniów klas 5 - 8 szkoły podstawowej i klas gimnazjalnych w

Zespole Szkół im. Heleny Babisz w Bystrzejowicach Pierwszych

 

1. Cele ogólne oceniania na biologii

 

1. Rozpoznawanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia, wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań programowych.
2. Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie.
3. Motywowanie ucznia do dalszej pracy.
4. Pomoc uczniowi w samodzielnym kształceniu biologicznym.
5. Przekazanie rodzicom lub opiekunom informacji o postępach dziecka.
6. Dostarczenie nauczycielowi informacji zwrotnej na temat efektywności jego nauczania.
7. Prawidłowości doboru metod i technik pracy z uczniem.

         

 

2. Rodzaje osiągnięć uczniów podlegających sprawdzaniu i ocenianiu:

 

-        wiadomości,

-        umiejętności

-        postawa ucznia i jego aktywność

 

 

 

3. Metody i sposoby sprawdzania oraz kryteria oceniania poszczególnych rodzajów osiągnięć oraz procedury bieżącego sprawdzania i oceniania.

 

Ocenianiu podlegać będą:

 

Forma aktywności	Częstotliwość	Uwagi/Kryteria oceniania
Prace pisemne 30 min – 1 godz.	1 – 3 razy w semestrze	-     przeprowadzane po zakończeniu każdego działu; -     mogą zawierać dodatkowe pytania (zadania) na ocenę celującą; -     prace pisemne oceniane są zgodnie ze skalą zamieszczoną w pkt. IV.2.; -     sprawdziany są obowiązkowe, -     nie ocenia się ucznia po dłuższej nieobecności w szkole;
Wypowiedzi ustne	min.1 raz w semestrze	-     ocenianiu podlega poprawność merytoryczna wypowiedzi, umiejętność charakteryzowania procesów biologicznych, stosowania języka biologicznego, wnioskowania przyczynowo-skutkowego, logicznego formułowania dłuższej wypowiedzi; -     wypowiedzi ustne oceniane są zgodnie ze skalą zamieszczoną w pkt. IV.1.; -     przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu.
Kartkówki ok. 10-15 min	nieokreślona	-     obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji (nie muszą być wcześniej zapowiadane, ale mogą); -     kartkówki oceniane są zgodnie z systemem zamieszczonym w pkt. IV.1.
Praca na lekcji, aktywność	nieokreślona	-     ocenianiu podlega zaangażowanie w tok lekcji, umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, praca w grupach, udział w dyskusjach, prowadzących do wyciągania wniosków, prowadzenie obserwacji, wykonywanie doświadczeń;
Praca domowa	nieokreślona	-     prace domowe mogą być krótkoterminowe (na kolejną lekcję), lub długoterminowe, np. referaty i doświadczenia przeprowadzane w domu (zapowiedziane wcześniej z wyprzedzeniem uzależnionym stopniem trudności pracy); -     ocenianiu podlega poprawność, samodzielność i staranność wykonania pracy; -     prace domowe oceniane są zgodnie ze skalą zamieszczoną w pkt. IV.1.;
Dodatkowe formy aktywności	nieokreślona	-     udział w konkursach i olimpiadach biologicznych, uczęszczanie na kółka przedmiotowe; -     inne formy aktywności oceniane są zgodnie ze skalą zamieszczoną w pkt. IV.4.;

 

 

 

 

4. Skale stosowane w ocenianiu:

 

1.      W przypadku wypowiedzi ustnych, kartkówek oraz prac domowych przyjmuje się skalę ocen wyrażanych słownie i cyfrowo (równoznaczne): celujący (6), bardzo dobry (5), dobry (4), dostateczny (3), dopuszczający (2), niedostateczny (1).

 

2.      W przypadku prac pisemnych całogodzinnych przyjmuje się skalę punktową, przeliczaną na oceny słowne i cyfrowe (równoznaczne):

 

Ocena słowna	Ocena cyfrowa	% uzyskanych punktów z pracy pisemnej
celujący	6	100% + pytanie/a (zadanie/a) dodatkowe
bardzo dobry	5	91% - 100%
dobry	4	75% - 90%
dostateczny	3	51% - 74%
dopuszczający	2	31% - 50%
niedostateczny	1	0% - 30%

 

 

3.      W przypadku dodatkowych form aktywności przyjmuje się następujące ocenianie:

 

-       udział w konkursach i olimpiadach biologicznych oraz aktywne uczęszczanie na kółko przedmiotowe – ocena bardzo dobra

-       wysokie osiągnięcia w konkursach i olimpiadach biologicznych – ocena celująca

 

 

V. Techniki gromadzenia informacji o osiągnięciach i postępach uczniów:

 

1.      Oceny wpisywane są do dziennika lekcyjnego.

2.      Oceny opatrzone są informacją dotyczącą rodzaju aktywności ucznia oraz zakresu materiału.

 

 

VI. Sposoby informowania uczniów i rodziców o przedmiotowych osiągnięciach, postępach i zagrożeniach:

 

1.Uczniowie są zapoznawani z Przedmiotowym Systemem Oceniania na pierwszej godzinie lekcyjnej, natomiast rodzice (lub prawni opiekunowie) na pierwszym zebraniu rodzicielskim.

2.Oceny są jawne dla uczniów i rodziców (lub prawnych opiekunów).

3.Nauczyciel informuje uczniów o ocenach bezpośrednio po ich uzyskaniu.

4.Nauczyciel informuje rodziców (lub prawnych opiekunów) o ocenach cząstkowych i klasyfikacyjnych na zebraniach rodzicielskich lub w czasie indywidualnych konsultacji. Informacje o grożącej ocenie niedostatecznej klasyfikacyjnej jest przekazywane zgodnie z procedurą WSO.

5.Prace pisemne są przechowywane w szkole do końca roku szkolnego
i udostępniane do wglądu uczniom oraz rodzicom (lub prawnym opiekunom).

 

       VII.      Sposoby korygowania braków i poprawiania wyników niekorzystnych:

 

1.      Jeżeli uczeń opuścił sprawdzian (pracę pisemną całogodzinną) z przyczyn losowych (nieobecność usprawiedliwiona), powinien go napisać w terminie nie przekraczającym dwóch tygodni od powrotu do szkoły; czas i sposób do uzgodnienia z nauczycielem.

2.      W przypadku nieobecności nieusprawiedliwionej na całogodzinnej pracy pisemnej uczeń pisze go na pierwszej lekcji, na której jest obecny.

3.      Uczniowie nieobecni na kartkówce piszą ją w najbliższym terminie (jeden tydzień).

4.      Uczeń ma prawo do uzupełnienia braków z przedmiotu w ramach konsultacji
z nauczycielem w przypadku zgłoszenia chęci przez ucznia.

5.      Uczeń ma prawo poprawić ocenę z całogodzinnej pracy pisemnej
w ciągu 1 tygodnia po oddaniu sprawdzianu. Poprawa jest dobrowolna, odbywa się poza lekcjami. Przy pisaniu poprawy sprawdzianu punktacja nie zmienia się. Do dziennika obok oceny uzyskanej za pierwszym razem wpisuje się ocenę uzyskaną z poprawy (ocena niedostateczna z poprawy nie jest wpisywana do dziennika). Pozostałe formy aktywności nie podlegają poprawie.

6.        nauczyciel może odmówić wyznaczenia kolejnego terminu poprawy pracy , jeżeli uczeń jest niesystematyczny, ma nieodpowiedni stosunek do przedmiotu, lekceważy swoje obowiązki

 

     VIII.      Kontrakt między nauczycielem a uczniem

 

1.      Nauczyciel informuje uczniów z tygodniowym wyprzedzeniem o terminie
i formie pracy pisemnej.

2.      Nauczyciel oddaje sprawdzone prace pisemne w terminie do dwóch tygodni.

3.      Uczeń ma prawo zgłosić nie przygotowanie do lekcji bez podania przyczyny (nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów) – jeden raz w semestrze
w przypadku jednej godziny tygodniowo i dwa razy w semestrze w przypadku dwóch godzin tygodniowo oraz brak zeszytu jeden raz w semestrze. O nie przygotowaniu do lekcji lub braku zeszytu uczeń informuje nauczyciela przed lekcją.

4.      Uczeń jest zobowiązany do posiadania podręcznika.

5.      Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego.

6.      Uczeń nie podlega ocenianiu do trzech dni po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności w szkole.

7.      Uczeń może być zwolniony z pisania sprawdzianu lub odpowiedzi ustnej
w wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach losowych.

 

 

 

 

          IX.      Ewaluacja PSO

 

Pod koniec roku szkolnego nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje analizy funkcjonowania PSO na lekcjach biologii. Ewentualne zmiany PSO będą obowiązywały od następnego roku szkolnego.

 

 

            X.      Waga ocen cząstkowych dla ustalenia oceny śródrocznej i rocznej na podstawie średniej ważonej:

 

Lp.	Forma oceniania	Waga oceny
1.	Sprawdziany/testy Sprawdziany semestralne/roczne	3
2.	Kartkówki Testy diagnozujące Egzaminy próbne /wewnętrzne Odpowiedzi ustne Projekty	2
3.	Praca na lekcji Aktywność na zajęciach Prace domowe Prace dodatkowe Nieprzygotowanie do lekcji Inne prace	1

 

Wymagania ogólne na poszczególne stopnie szkolne:

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

-        opanował wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, będące efektem jego samodzielnej pracy,

-        prezentuje swoje wiadomości posługując się terminologią biologiczną,

-        potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych,

-        formułuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy,

-        dokonuje analizy lub syntezy zjawisk i procesów biologicznych,

-        wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach,

-        potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji,

-        bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym,

-        wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza nią,

-        w pracach pisemnych osiąga 100% punktów możliwych do zdobycia i w pełni odpowiada na dodatkowe pytania,

-        bierze udział w konkursach biologicznych na terenie szkoły i poza nią.

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

-        opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania,

-        wykazuje szczególne zainteresowania biologią,

-        potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów
w nowych sytuacjach,

-        bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji,

-        potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać doświadczenia i hodowle przyrodnicze,

-        sprawnie posługuje się mikroskopem i lupą oraz sprzętem laboratoryjnym,

-        potrafi samodzielnie wykonać preparaty mikroskopowe i opisać je,

-        prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawną terminologią biologiczną,

-        aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym,

-        w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 91% do 100% punktów możliwych do zdobycia.

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

-        opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, przydatne i użyteczne w szkolnej i pozaszkolnej działalności,

-        potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych, w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela,

-        posługuje się mikroskopem i zna sprzęt laboratoryjny,

-        wykonuje proste preparaty mikroskopowe,

-        udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania,

-        jest aktywny na lekcji,

-        w pracach pisemnych osiąga od 75% do 90% punktów.

 

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

-        opanował wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone, najważniejsze
w nauczaniu biologii, oraz takie które można wykorzystać w sytuacjach szkolnych
i pozaszkolnych,

-        z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności,

-        z pomocą nauczyciela korzysta z takich źródeł wiedzy jak: słowniki, encyklopedie, tablice, wykresy, itp.,

-        wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadowalającym,

-        w przypadku prac pisemnych osiąga od 51% do 74% punktów.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

-        ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia,

-        wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności, pod kierunkiem nauczyciela,

-        z pomocą nauczyciela wykonuje proste doświadczenia biologiczne,

-        wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając terminologii biologicznej,

-        jest mało aktywny na lekcji,

-        w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 31% do 50% punktów.

 

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:

-        nie opanował wiadomości i umiejętności określanych podstawami programowymi, koniecznymi do dalszego kształcenia,

-        nie potrafi posługiwać się przyrządami biologicznymi,

-        wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywaniu prac domowych,

-        nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela,

-        wykazuje się bierną postawą na lekcji,

-        w przypadku prac pisemnych osiąga od 0% do 30% punktów.

 

 

Nauczyciel jest zobowiązany na podstawie pisemnej opinii poradni psychologicznej (do tego upoważnionej) dostosować wymagania edukacyjne w stosunku do ucznia, u którego stwierdzono deficyty rozwojowe

 

Przedmiotowy System Oceniania z biologii opracowali:  Dorota Kowalik i Henryk Pluta

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII

DLA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ:

 

 

 

OBJAWY ZABURZEŃ:

- trudności z zapamiętywaniem terminologii np. nazwy łacińskie, dłuższe nazwy

- trudności z opanowaniem systematyki organizmów żywych

- zła orientacja w czasie np. daty

- problemy z orientacją przestrzenną schematów i rysunków

- trudności z zapisem zapamiętywaniem łańcuchów reakcji biochemicznych

 

 

 

 

FORMY, METODY I SPOSOBY DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH:

- uwzględniać trudności z zapamiętywaniem nazw, nazwisk, dat

- w czasie odpowiedzi ustnych dyskretnie wspomagać, dawać więcej czasu na przypomnienie, wydobycie z pamięci nazw, terminów, dyskretnie naprowadzać

- częściej powtarzać i utrwalać omawiany materiał

- podczas uczenia stosować techniki skojarzeniowe ułatwiające zapamiętywanie

- wprowadzać w nauczaniu metody angażujące jak najwięcej zmysłów (dotyk, wzrok, węch, słuch) np. przeprowadzając obserwacje mikroskopowe lub na materiale żywym; urozmaicać proces dydaktyczny stosując np. metody interaktywne

- zróżnicować formy sprawdzania wiadomości i umiejętności, tak by ograniczyć ocenianie na podstawie pisemnych odpowiedzi ucznia – preferować odpowiedzi ustne

- przeprowadzać sprawdziany ustne z ławki, niekiedy odpytywać indywidualnie, często oceniać prace domowe

- przy sprawdzaniu prac pisemnych nie brać pod uwagę błędów ortograficznych, jednocześnie podkreślając błędną pisownię, oceniać treści

a nie formę przekazu

- umożliwiać uczniom wykonywanie domowych prac pisemnych przy użyciu komputera.

- zmniejszyć ilość i stopień trudności zadań

- dzielić materiał na mniejsze partie, wyznaczać czasu na ich opanowanie

- wydłużać czas na pisanie i odpowiedź

- formułować pytania w prostej formie

- często podchodzić do ucznia w trakcie samodzielnej pracy

- wydłużać czas pracy na zadania oparte na czytaniu i pisaniu

- często odwoływać się do konkretu

 

 

 

 

 

 

DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW )   O INTELIGENCJI NIŻSZEJ NIŻ PRZECIĘTNA (dostosowanie wymagań) :

 

 

OBJAWY ZABURZEŃ:

-trudności w selekcji i wybraniu najważniejszych treści (tendencja do pamięciowego uczenia się wszystkiego po kolei)

-problem z zapamiętywaniem dat, nazw, nazwisk

- nieumiejętność przekrojowego wiązania faktów i informacji

- problem z rozumieniem treści poleceń

 

 

 

 

SPOSOBY DOSTOSOWANIA WYMAGAŃ EDUKACYJNECH DO POTRZEB PSYCHOFIZYCZNYCH I EDUKACYJNYCH UCZNIÓW:

- w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu podanie kilku podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał (przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi); podobnie postępować przy powtórkach

- pozostawienie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału (dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie)

-  stosowanie wolniejszego tempa pracy: wydłużanie czasu potrzebnego na robienie notatek z lekcji oraz czasu na pisanie prac klasowych, kartkówek z uwagi na bardzo wolne tempo pracy

- podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy i w razie potrzeby udzielanie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do pracy i ukończenia zadania

- zadawanie do domu takich zadań, jakie dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać (zróżnicowanie pracy domowej)

-   zadbanie  by uczeń zdążył zapisać pracę domową

-  dać pozwolenie na robienie notatek z lekcji oraz pisanie prac klasowych drukowanymi literami by zwiększyć czytelność pisma.

-  wykorzystanie w procesie dydaktycznym dobrego poziomu zdolności intelektualnych dziecka

-  zachęcanie do indywidualnych wypowiedzi, przydzielanie indywidualnych zadań do wykonania

-  zmniejszenie ilości i trudności zadań

-  formułowanie pytań w prostej formie

-  częste kontrolowanie stopnia zrozumienia i opanowania poszczególnych partii materiału

-  przy ustalaniu oceny branie pod uwagę wysiłku włożonego przez ucznia

-  pobudzanie  motywacji do nauki.